Sản phẩm phái sinh là gì? – Các loại sản phẩm hàng hoá phái sinh

Sản phẩm phái sinh là gì? 

Sản phẩm phái sinh có tên tiếng anh là Derivative products, là một dạng công cụ giao dịch sử dụng các hợp đồng phái sinh mà có giá trị phụ thuộc vào các loại tài sản cơ sở. Bản thân các sản phẩm phái sinh không có giá trị nội tại. 

Các sản phẩm phái sinh được sử dụng với những mục đích khác nhau bao gồm: phòng ngừa rủi ro, đầu cơ tìm kiếm lợi nhuận dựa trên giá trị của tài sản cơ sở hoặc là một một cách tiếp cận với các tài sản và thị trường khó giao dịch. Tùy thuộc vào loại sản phẩm phái sinh cụ thể mà nhà đầu tư sẽ có những chiến lược, quyết định giao dịch khác nhau để gia tăng hiệu quả đầu tư.

Các loại sản phẩm phái sinh phổ biến

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại sản phẩm phái sinh, thông thường chúng sẽ được phân nhóm dựa trên loại tài sản cơ sở. Các nhóm tài sản này rất đa dạng, bao gồm:

Sản phẩm phái sinh tín dụng

Là sản phẩm bao gồm tất cả các hợp đồng về tín dụng, có thể là loại hợp đồng bảo hiểm, hợp đồng hoán đổi các rủi ro tín dụng hoặc các hợp đồng đầu tư gắn liền với các rủi ro tín dụng. 

Sản phẩm phái sinh lãi suất tiền tệ

Là sản phẩm mà bao gồm các loại hợp đồng về lãi suất, có thể là hợp đồng lãi suất với cùng một loại tiền, hợp đồng hoán đổi lãi suất đối với những giao dịch hai loại tiền hay hợp đồng hoán đổi tiền tệ và còn nhiều loại hợp đồng cụ thể khác.

Sản phẩm phái sinh ngoại tệ

Là sản phẩm mà bao gồm tất cả các hoạt động giao dịch liên quan đến ngoại tệ, như giao dịch hoán đổi các ngoại tệ, giao dịch mua bán ngoại tệ hay nhiều loại giao dịch khác. 

Sản phẩm phái sinh giá cả hàng hóa

Là tất các các loại hợp đồng liên quan đến giá cả hàng hóa, nguyên liệu thô. Hàng hóa bao gồm bốn nhóm chính: nông sản, nguyên liệu công nghiệp, kim loại và năng lượng. 

Sản phẩm chứng khoán phái sinh

Là tập hợp các hợp đồng tương lai của các chỉ số cổ phiếu – được niêm yết và giao dịch công khai.

Các loại hợp đồng phái sinh cơ bản

Ngoài cách phân nhóm dựa trên tài sản cơ sở thì sản phẩm phái sinh còn được phân chia dựa trên loại công cụ tài chính là các hợp đồng được sử dụng bao gồm

Hợp đồng kỳ hạn

Là sự thỏa thuận giữa hai bên về việc mua và bán một tài sản tại một thời điểm trong tương lai với mức giá xác định trước ngay tại thời điểm hiện tại.

Hợp đồng tương lai

Là hợp đồng kỳ hạn được niêm yết và được giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa và Sở giao dịch chứng khoán.

Hợp đồng quyền chọn

Bao gồm quyền chọn mua và quyền chọn bán. Người nắm giữ hợp đồng quyền chọn có quyền, nhưng không có nghĩa vụ, mua hoặc bán một tài sản cơ bản tại một thời điểm xác định trong tương lai với mức giá xác định trước. Người bán hợp đồng có nghĩa vụ thực hiện giao dịch nếu người có hợp đồng quyết định thực hiện các quyền. 

Hợp đồng hoán đổi 

Hợp đồng hoán đổi là sự thoả thuận giữa hai bên để trao đổi các luồng tiền thu được từ các công cụ tài chính trong tương lai. Hợp đồng quy định thời điểm trao đổi các luồng tiền và phương pháp tính toán cụ thể.

Ưu điểm của việc đầu tư sản phẩm phái sinh

 

• Cho phép giao dịch bằng các loại hợp đồng, không cần thiết phải nắm giữ các tài sản vật chất. Điều này giúp việc giao dịch diễn ra đơn giản, nhanh chóng, tiết kiệm chi phí giao dịch và lưu trữ hàng hóa. 
• Cho phép sử dụng tỷ lệ đòn bẩy cao mà không có lãi vay, mang đến cơ hội lợi nhuận khổng lồ cho nhà đầu tư so sánh với thị trường cơ sở khi đầu tư cùng một số vốn.
• Thị trường hai chiều, cho phép bán khống, giúp nhà đầu tư có cơ hội lợi nhuận ngay cả khi giá giảm
• Là công cụ để phòng ngừa rủi ro rất hiệu quả, giúp bảo hiểm giá cả hàng hóa cho người sản xuất và doanh nghiệp bằng cách sử dụng hợp đồng tương lai hoặc quyền chọn. Những hợp đồng này giúp việc mua hoặc bán sản phẩm ở một mức giá xác định trong tương lai nên khi thị trường biến động, giá cả cũng không bị ảnh hưởng. 
• Việc giao dịch dễ dàng, thanh khoản lớn, quy mô giao dịch rộng lớn trên toàn cầu giúp thông tin trên thị trường được phát hành nhanh chóng, minh bạch và độ tin cậy cao. Đây chính là cơ hội kiếm lợi nhuận cho những chiến lược kinh doanh chênh lệch giá các sản phẩm phái sinh 
• Thời gian giao dịch linh hoạt, gần như 24 giờ/ngày. Nền tảng giao dịch hiện đại, tốc độ cao. Đơn giản, dễ tiếp cận và đa dạng cũng là những ưu điểm thu hút nhà đầu tư

Các sản phẩm phái sinh hàng hóa được đầu tư tại Việt Nam

Một công cụ tài chính trong tài sản cơ sở là hàng hoá và được chia thành 4 nhóm chính: nông sản, năng lượng, nguyên liệu và kim loại

Các loại sản phẩm hàng hóa phái sinh

Lưu ý mức ký quỹ ban đầu sẽ thay đổi theo cập nhật của MXV, quý nhà đầu tư xem chi tiết cập nhật tại: Ký quỹ giao dịch hàng hoá 

Hàng hoá nông sản

STT	Tên hàng hóa	Ký quỹ ban đầu	Ký quỹ ban đầu
1	Ngô	$2,970	VND 70,507,800
2	Ngô mini	$594	VND 14,101,560
3	Đậu tương	$4,840	VND 114,901,600
4	Đậu tương mini	$964	VND 22,885,360
5	Dầu đậu tương	$3,740	VND 88,787,600
6	Khô đậu tương	$3,080	VND 73,119,200
7	Lúa mì	$3,630	VND 86,176,200
8	Lúa mì mini	$726	VND 17,235,240
9	Lúa mì Kansas	$3,740	VND 88,787,600
10	Gạo Thô CBOT	$1,375	VND 32,642,500

Hàng hoá nguyên liệu công nghiệp

STT	Tên hàng hóa	Ký quỹ ban đầu	Ký quỹ ban đầu
1	Cà phê Robusta	$1,771	VND 42,043,540
2	Cà phê Arabica	$9,900	VND 235,026,000
3	Cacao	$1,573	VND 37,343,020
4	Đường trắng	$2,037	VND 48,358,380
5	Đường 11	$1,478	VND 35,087,720
6	Bông sợi	$4,950	VND 117,513,000
7	Cao su RSS3	MYR 47,500	VND 7,980,000
8	Cao su TSR20	$440	VND 10,445,600
9	Dầu cọ thô	JPY 10,000	VND 52,750,000

Hàng hoá kim loại

STT	Tên hàng hóa	Ký quỹ ban đầu	Ký quỹ ban đầu
1	Bạch kim	$3,080	VND 73,119,200
2	Bạc	$8,250	VND 195,855,000
3	Đồng	$6,050	VND 143,627,000
4	Quặng sắt	$1,650	VND 39,171,000
5	Đồng LME	$15,750	VND 373,905,000
6	Nhôm LME	$6,500	VND 154,310,000
7	Chì LME	$3,750	VND 89,025,000
8	Thiếc LME	$21,255	VND 504,593,700
9	Kẽm LME	$7,875	VND 186,952,500
10	Niken LME	$37,164	VND 882,273,360
11	Bạc mini	$4,125	VND 97,927,500
12	Đồng mini	$3,025	VND 71,813,500
13	Bạc micro	$1,650	VND 39,171,000
14	Đồng micro	$605	VND 14,362,700

Hàng hoá năng lượng

STT	Tên hàng hóa	Ký quỹ ban đầu	Ký quỹ ban đầu
1	Dầu WTI	$9,460	VND 224,580,400
2	Dầu WTI Mini	$4,730	VND 112,290,200
3	Khí tự nhiên	$13,640	VND 323,813,600
4	Xăng RBOB	$11,550	VND 274,197,000
5	Dầu Brent	$10,285	VND 244,165,900
6	Dầu ít lưu huỳnh	$14,486	VND 343,897,640
7	Dầu WTI Micro	$946	VND 22,458,040
8	Dầu Brent Mini	$939	VND 22,291,860
9	Khí tự nhiên Mini	$3,410	VND 80,953,400

Thị trường hàng hóa bản chất cũng là sản phẩm phái sinh dựa trên giá cả hàng hóa. Bên cạnh những lợi thế của sản phẩm phái sinh thông thường thì hàng hóa phái sinh có quy mô của thị trường rộng lớn,các hàng hóa được niêm yết tại các sở nước ngoài liên thông, hệ thống và hạ tầng giao dịch được thừa kế từ thị trường quốc tế như Mỹ, EU, Nhật Bản, Singapore có kinh nghiệm và thời gian hoạt động hàng trăm năm nay. Tại Việt Nam, thị trường hàng hóa được cấp phép và quản lý bởi Bộ Công Thương và Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam MXV. 

Trên thị trường đầu tư tài chính của Việt nam, thì hàng hóa phái sinh đang nổi bật lên như kênh đầu tư tiềm năng, mang lại nhiều lợi thế hơn cả cho nhà đầu tư. Nếu như thị trường chứng khoán cơ sở chỉ thu hút nhà đầu tư cá nhân và các quỹ thì hàng hóa phái sinh có thêm đối tượng doanh nghiệp có nhu cầu về hàng hóa và các nhà đầu cơ hay nhà giao dịch chênh lệch giá. Mức vốn, sản phẩm đa dạng, đơn giản và dễ tiếp cận, thị trường hàng hóa hấp dẫn không chỉ nhà đầu tư mới mà cả nhà đầu tư nhiều kinh nghiệm. 

Kết luận

Với những lợi thế giao dịch mà thị trường cơ sở không có được, sản phẩm phái sinh đã và đang trở thành kênh đầu tư thu hút nhà đầu tư và dòng vốn của thị trường. Không chỉ đóng vai trò phòng ngừa rủi ro cho doanh nghiệp, thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững, sản phẩm phái sinh còn trở thành kênh đầu tư sinh lời hiệu quả, đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư. 

Xem thêm:

• Đầu tư tài chính là gì
• Hàng hoá phái sinh
• Phái sinh là gì
• Đầu tư hàng hoá phái sinh